Εδώ γεννιέται ένας και πεθαίνουν 30 κάθε χρόνο: Η Αρκαδία είναι ένας από τους έξι νομούς όπου καταγράφονται σταθερά περισσότεροι θάνατοι από γεννήσεις τα τελευταία 45 έτη. Η «Κ» ταξίδεψε στα χωριά που ερημώνουν. Και μίλησε με τους κατοίκους που επιμένουν να τα κρατούν ζωντανά
O μπρούντζινος ανδριάντας του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη στέκει άγρυπνος φρουρός μπροστά από την εκκλησία που τον 19ο αιώνα χτίστηκε με την επιστασία του στο Βαλτέτσι. Εδώ, στο ορεινό χωριό της Αρκαδίας που φωλιάζει στις νότιες πλαγιές του όρους Μαίναλο, έδωσαν οι Ελληνες την πρώτη μεγάλη νικητήρια μάχη τους τον Μάιο του 1821, η οποία θεωρείται ότι άνοιξε τον δρόμο για τη μετέπειτα άλωση της Τριπολιτσάς.
Δίπλα σε αυτό το άγαλμα θέλησε να φωτογραφηθεί την Τετάρτη ο κοινοτάρχης, Παναγιώτης Τσούκας. Λέει πως τον φωνάζουν πλανητάρχη επειδή εδώ και 30 χρόνια είναι πρόεδρος των απανταχού Βαλτετσιωτών. Πράγματι, Βαλτετσιώτες υπάρχουν σε διάφορα μέρη του κόσμου – από την κοντινή Ερμιόνη, όπου κτηνοτρόφοι του χωριού περνούσαν κάποτε τους κρύους χειμώνες, μέχρι την Αμερική. Και ο ανδριάντας του Γέρου του Μοριά δωρεά Βαλτετσιωτών Αμερικής και Ελλάδος ήταν. Αλλά το ομοίωμα του αγέρωχου Γέρου εδώ και χρόνια δεν φυλάει τίποτα πέρα από ένδοξες αναμνήσεις.
Οι τελευταίοι 20
Δεν έχει πια Βαλτετσιώτες στο Βαλτέτσι – γύρω στα 20 άτομα ζουν μόνιμα εδώ κι ο πληθυσμός του πάλαι ποτέ δοξασμένου τόπου ολοένα και μειώνεται. «Πεθαίνουν ένας ένας, δεν υπάρχει πια εδώ ζωή», λέει στην «Κ» ο κ. Τσούκας, «όλα τα χωριά έχουν σβήσει».
Εδώ και 45 χρόνια, σε έξι νομούς της Ελλάδας οι θάνατοι ξεπερνούν σταθερά τις γεννήσεις, σύμφωνα με τον καθηγητή Δημογραφίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Βύρωνα Κοτζαμάνη. Ενας εξ αυτών είναι η Αρκαδία, ο μεγαλύτερος σε έκταση νομός της Πελοποννήσου, στον οποίο καταγράφονται πλέον περίπου τρεις (2,65) θάνατοι ανά μία γέννηση. Το 2023, το χειρότερο ισοζύγιο του νομού καταγράφηκε στη Δημοτική Ενότητα Βαλτετσίου του Δήμου Τριπόλεως, στην οποία ανήκουν 19 χωριά. Σημειώθηκαν 31 θάνατοι και μόλις μία γέννηση, αναφέρει στην «Κ» ο κ. Κοτζαμάνης, τονίζοντας ότι τα δημογραφικά στοιχεία είναι παρόμοια κάθε χρόνο. Το 2024 στη συγκεκριμένη ενότητα δεν καταγράφηκε ούτε μία γέννηση, ενώ 20 δημότες έφυγαν από τη ζωή.
Η ερήμωση της περιοχής είναι εμφανής. Στο Βαλτέτσι δεν ακούγεται καμία φωνή πέρα από τις δικές μας, καθώς προχωράμε στην πλατεία και στα άδεια σοκάκια. Η εκκλησία είναι κλειστή. «Παπά δεν έχουμε, έρχεται από την Τρίπολη όποτε τον χρειαστούμε, αν πεθάνει κανένας άνθρωπος ή αν έχουμε καμιά γιορτή», λέει ο Κώστας Λυμπερόπουλος, πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Βαλτετσίου, ο οποίος όμως ζει στην Τρίπολη. Και το καφενείο του χωριού είναι κλειστό. «Πήγαιναν δύο, ο ένας πέθανε, οπότε δεν το ανοίγει συχνά ο άνθρωπος», αναφέρει ο κ. Τσούκας.
Αν δεις στο καφενείο κόσμο, θα είναι από κηδεία-1
Μόλις δύο παιδιά ζουν και στο Βαλτέτσι – ο 8χρονος Γιώργος και η 6χρονη Ευαγγελία, της Γεωργίας Καγιούλη (δεξιά) και του κτηνοτρόφου συζύγου της.[ΣΩΚΡΑΤΗΣ ΜΠΑΛΤΑΓΙΑΝΝΗΣ]
Ξαφνικά, μια ένδειξη ζωής. Ο 87χρονος Γιώργος Παπαοικονόμου, ένας από τους συνταξιούχους που έχουν παραμείνει στο Βαλτέτσι, βγαίνει από το σπίτι του για να μαστορέψει την καμινάδα. «Εχουν πάει όλοι στην πόλη, να πατήσει ο ένας τον άλλον», λέει. «Οταν πήγαινα σχολείο εδώ, είχαμε 115 παιδιά, τώρα δεν λειτουργεί πια, και τα δύο που έχουν μείνει, κατεβαίνουν στο σχολείο στην Τρίπολη με ταξί». Οντως, στο χωριό μεγαλώνουν ο 8χρονος Γιώργος και η 6χρονη Ευαγγελία, παιδιά του κτηνοτρόφου Παναγιώτη Μπουρίκα και της Γεωργίας Καγιούλη. Εκείνη είναι από την Καρκαλού Γορτυνίας, αλλά εδώ και 11 χρόνια μετακόμισε στο Βαλτέτσι, όπου είναι η δουλειά του συζύγου της.
«Από τότε που ήρθα», λέει στην «Κ», «20 άτομα έχουν πεθάνει». Αλλά δεν θέλει να φύγει, και όχι μόνο επειδή έχουν εδώ τα ζώα τους. Της αρέσει το χωριό, πάντα της άρεσε η ηρεμία του. Εχει και καλό κόσμο, λέει – «έχουμε κάνει φιλίες με όλους τους γείτονες». Είναι και κοντά στην Τρίπολη – γύρω στα 20 λεπτά με το αυτοκίνητο. Οσο μεγαλώνουν τα παιδιά, βέβαια, τα πράγματα δυσκολεύουν – θα αρχίσουν να έχουν δραστηριότητες και η διαδρομή στην Τρίπολη θα πρέπει αναγκαστικά να γίνεται πιο συχνά. Οι μόνοι ανήλικοι κάτοικοι του Βαλτετσίου δεν παίζουν στην πλατεία. Μόνο το καλοκαίρι έπαιζαν που ήρθε κόσμος, Βαλτετσιώτες οι οποίοι ζουν αλλού, αλλά έχουν εδώ ακόμη σπίτια, κι ήταν ανοιχτό και το καφενείο και γέμισε η πλατεία κόσμο.
Αν δεις στο καφενείο κόσμο, θα είναι από κηδεία-2
Στη Δημοτική Ενότητα Βαλτετσίου, η ζωή κυλάει αργά. Ο Γιώργος Παπαοικονόμου είναι ένας από τους ελάχιστους εναπομείναντες κατοίκους στο Βαλτέτσι. [ΣΩΚΡΑΤΗΣ ΜΠΑΛΤΑΓΙΑΝΝΗΣ]
Ο δρόμος
Γεμάτη κόσμο ήταν κάποτε και η Κάτω Ασέα, ένα άλλο χωριό της Δημοτικής Ενότητας Βαλτετσίου. Αλλά, σε αντίθεση με το Βαλτέτσι, από όπου οι κάτοικοι έχουν φύγει σταδιακά εδώ και δεκαετίες, η Κάτω Ασέα άδειασε πιο πρόσφατα.
Η 24χρονη Βίκυ Τσιαμαρδά παίρνει παραγγελίες. Στην ταβέρνα των γονιών της, «Χρήστος» –τη μοναδική, σε όλα τα χωριά της συγκεκριμένης ενότητας, ταβέρνα που είναι ανοιχτή καθημερινά–, η σπεσιαλιτέ είναι το γεμιστό μπιφτέκι. Εδώ είναι το σημείο συνάντησης κατοίκων από τους γύρω τόπους – το μεσημέρι της προηγούμενης Τετάρτης κάποια τραπέζια του «Χρήστου» γέμισαν με κτηνοτρόφους από τη Βλαχοκερασιά, συνταξιούχους από τον Λιανό και το Αθήναιο, μέχρι και με αγρότες από το Λεοντάρι της Μεγαλόπολης.
Αν δεις στο καφενείο κόσμο, θα είναι από κηδεία-3
Στην Κάτω Ασέα, κάτοικοι από άλλες περιοχές της Αρκαδίας, όπως ο Τάσος Μπιλιούρας και ο Γιάννης Γεωργουλόπουλος, μαζεύονται στον «Χρήστο», στη μοναδική ταβέρνα που λειτουργεί καθημερινά στην περιοχή[ΣΩΚΡΑΤΗΣ ΜΠΑΛΤΑΓΙΑΝΝΗΣ]
Η Βίκυ πλέον ζει στην Τρίπολη με τον αρραβωνιαστικό της. Η καρδιά της όμως είναι στο χωριό. «Μεγάλωσα πολύ ωραία εδώ, παιδιά παίζαμε όλη μέρα κυνηγητό και μπάλα». Τώρα, βέβαια, δεν υπάρχουν τόσα παιδιά. «Τα περισσότερα μεγαλώνουν πια στην Τρίπολη», αναφέρει. Μέσα σε περίπου 15 χρόνια η Κάτω Ασέα άλλαξε πολύ.
Οταν εκείνη ήταν παιδί, στο χωριό λειτουργούσε σιδηροδρομικός σταθμός. Είχε αστυνομικό τμήμα, τρία βενζινάδικα, νηπιαγωγείο, συμβολαιογραφείο. «Είχε ιατρείο», προσθέτει και σηκώνει το κεφάλι της προς τα πάνω. Με τα δάχτυλά της χαϊδεύει ένα σημάδι στο πιγούνι της. «Το βλέπεις; Εδώ μου το είχαν ράψει». Τώρα δεν υπάρχει τίποτε από όλα αυτά. Η δίδυμη αδελφή της μεγαλώνει τα δύο μικρά παιδιά της με τον σύζυγό της στην Τρίπολη, παρότι εκείνος είναι αγρότης και η δουλειά του είναι στο χωριό. «Αν χτυπήσει ένα παιδί, τι θα κάνουν», λέει η κ. Τσιαμαρδά, «όταν δεν υπάρχει εδώ γιατρός;».
Στον Λιανό, ο κάτοικος Φώτης Αποστολόπουλος λέει ότι μόνιμα πλέον ζουν γύρω στα δέκα άτομα. «Στο Αθήναιο», αναφέρει ο 65χρονος Γιώργος, «είμαστε 28 άτομα». «Και πόσα σκυλιά;», ρωτάει αστειευόμενη η Βίκυ. «Είκοσι πέντε!». Για τα δεινά της Κάτω Ασέας, τόσο εκείνη όσο και θαμώνες του μαγαζιού, κατηγορούν «τον δρόμο». Μέχρι να αρχίσει να λειτουργεί ο αυτοκινητόδρομος Κορίνθου – Τρίπολης – Καλαμάτας, η παλιά εθνική οδός περνούσε από την Κάτω Ασέα.
«Θυμάμαι την κίνηση που είχε, και τον πατέρα μου να λέει συνέχεια πόσο χρόνο έκανε να φθάσει από τον κεντρικό στο σπίτι», δηλώνει η 26χρονη Ιωάννα, μία από τους 30-40 μόνιμους κατοίκους του χωριού. «Μεγαλώσαμε με τον φόβο μη βγούμε στον δρόμο». Από τότε που εγκαινιάστηκε όμως ο αυτοκινητόδρομος σταμάτησε να περνάει κόσμος από την Ασέα. Οι δουλειές λιγόστεψαν, τα μαγαζιά έκλεισαν.
Αν δεις στο καφενείο κόσμο, θα είναι από κηδεία-4
Στην Κάτω Ασέα, οι κάτοικοι θεωρούν ότι για την εγκατάλειψη έφταιξε ο αυτοκινητόδρομος, γιατί τράβηξε την κίνηση από την παλιά εθνική οδό που περνούσε από την περιοχή τους. Στην Κερασιά λένε απλώς ότι δεν έχει δουλειές. [ΣΩΚΡΑΤΗΣ ΜΠΑΛΤΑΓΙΑΝΝΗΣ]
Σήμερα είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς τον συγκεκριμένο δρόμο γεμάτο με μποτιλιαρισμένα αυτοκίνητα. Τώρα επικρατεί ησυχία. Μια στο τόσο κάποιο Ι.Χ. περνάει μπροστά από το εγκαταλελειμμένο βενζινάδικο. Βασιλιάς του δρόμου τώρα είναι μόνο ένα παιδί που ανενόχλητο κάνει σούζες με το ποδήλατο.
Μουσεία
Με το δημογραφικό πρόβλημα της Αρκαδίας, οι άνθρωποι εδώ αντιλαμβάνονται διαφορετικά τη νιότη. Στην Κερασιά, η οποία ανήκει στη Δημοτική Ενότητα Σκιρίτιδας –την ενότητα με το δεύτερο χειρότερο δημογραφικό «σκορ» στην Αρκαδία, όπου το 2023 καταγράφηκαν 21 θάνατοι και μία γέννηση, σύμφωνα με τον κ. Κοτζαμάνη–, νέοι θεωρούνται οι 60άρηδες. «Εδώ τον χειμώνα είμαστε καμιά 40αριά κάτοικοι – είναι όλοι συνταξιούχοι. Οι λίγοι νέοι που είμαστε, κι όσο πάμε μειωνόμαστε, έχουμε προσαρμοστεί στον τρόπο ζωής», λέει στην «Κ» ο 60χρονος Χρήστος Βελισσάρης, πρόεδρος της κοινότητας Κερασιάς.
Αν δεις στο καφενείο κόσμο, θα είναι από κηδεία-5Τα τελευταία χρόνια, τονίζει, παρότι ζουν εδώ δύο ζευγάρια με παιδιά, ο πληθυσμός έχει μειωθεί ακόμη περισσότερο. Το βασικό πρόβλημά τους, όπως και στην ευρύτερη περιοχή, είναι ότι δεν υπάρχουν δουλειές.
«Εξαιτίας της πείνας έφυγε όλος ο κόσμος», δηλώνει ο Κωνσταντίνος Γρίμπας, τονίζοντας ότι όσοι δεν είναι συνταξιούχοι πρέπει να κάνουν δύο – τρεις δουλειές για να επιβιώσουν. Εκείνος τα πρωινά μαζεύει τις ελιές του στη Λακωνία, ενώ από την άνοιξη μέχρι το φθινόπωρο διατηρεί με τη σύζυγό του το μοναδικό καφενείο του χωριού, το «Χαγιάτι».
«Στο χωριό υπάρχει μόνος ένας κτηνοτρόφος πλέον», αναφέρει ο συνταξιούχος Λάμπρος Αντωνόπουλος, συμπληρώνοντας ότι ο ανιψιός του κάνει τρεις δουλειές για να τα βγάλει πέρα – μαζεύει κάστανα, κάνει μεταφορές με φορτηγό και διανέμει το ψωμί από τον φούρνο του διπλανού χωριού, τη Βλαχοκερασιά.
Το Πάσχα, το καλοκαίρι και λίγο λιγότερο τα Χριστούγεννα το χωριό έχει και πάλι κόσμο. Αλλά οι κάτοικοι φοβούνται πως αν δεν αρχίσουν να υπάρχουν επαγγελματικά κίνητρα στην περιοχή τους, θα ερημώσει τελείως. Θα στερέψει, όπως το νερό. Πέντε πηγές είχε η Κερασιά που έβγαζαν πολύ νερό, τονίζει ο κ. Γρίμπας. Τώρα, με την κλιματική αλλαγή και τις λιγοστές βροχοπτώσεις, έχει μείνει μόνο μία. Το νερό που δίνει, ελάχιστο.
Στο Λαογραφικό Μουσείο του χωριού, καρφιτσωμένες στα ταμπλό είναι φωτογραφίες από περασμένες δεκαετίες – δεκάδες παιδιά σε γυμναστικές επιδείξεις και στο κατηχητικό τη δεκαετία του 1970, κι άλλα που συμμετείχαν σε τοπικούς αγώνες προς τα τέλη της δεκαετίας του 1990. Το μουσείο στεγάζεται στο κτίριο του παλιού δημοτικού, εδώ όπου φοίτησαν οι κάτοικοι του χωριού που μιλούν στην «Κ». «Ολα τα δημοτικά που έκλεισαν στα χωριά», αναφέρει ο κ. Βελισσάρης, «έχουν γίνει μουσεία».
Αν δεις στο καφενείο κόσμο, θα είναι από κηδεία-6Στη διπλανή Βλαχοκερασιά, όμως, το δημοτικό σχολείο παραμένει ανοιχτό. Εκεί φοιτούν γύρω στα 15 παιδιά, τα οποία έρχονται –συνήθως με ταξί– από τα γύρω χωριά. Είναι γενικά καλύτερη η εικόνα στο συγκεκριμένο χωριό, όπου υπάρχουν και φαρμακείο, ξενώνας, καφέ-μπαρ αλλά και ιερέας – ο 43χρονος πατήρ Γεώργιος Γκανάς.
«Κάθε Κυριακή έχουμε Λειτουργία, εδώ ζουν μόνιμα περίπου 210 άτομα», τονίζει ο ιερέας. Αλλά κρούει και εκείνος τον κώδωνα του κινδύνου. «Οταν μεγάλωνα, ήμασταν 700. Τα τελευταία χρόνια, τα πιο πολλά μυστήρια που τελώ είναι κηδείες». Ελάχιστοι γάμοι, ακόμη λιγότερες βαφτίσεις. «Πρέπει τα χωριά να γεμίσουν με ανθρώπους, από τον νόμο του Καλλικράτη και μετά ρήμαξαν». Παλιά στη Βλαχοκερασιά υπήρχαν σταθμός Χωροφυλακής, αγροτικό ιατρείο με νοσοκόμα και μαμή, υποθηκοφυλακείο, ταχυδρομείο, ταμιευτήριο, ειρηνοδικείο. «Τώρα δεν υπάρχει τίποτε από αυτά», σημειώνει ο κ. Γρίμπας, «μόνο αγροτικός γιατρός που γυρίζει όλα τα χωριά για να γράφει φάρμακα στους παππούδες». Στο καφέ-μπαρ «Μπιστόλα» έχει πολύ κόσμο την Τετάρτη το απόγευμα. «Είχε κηδεία πριν από λίγο», εξηγεί ο πατήρ Γεώργιος.
Τα παιδία παίζει
«Το δημογραφικό είναι το σοβαρότερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει η περιοχή αλλά και η χώρα, διακυβεύεται το μέλλον της πατρίδας», αναφέρει ο δήμαρχος Τρίπολης Κωνσταντίνος Τζιούμης, τονίζοντας ότι ενώ ο πληθυσμός έχει μειωθεί σε όλο τον δήμο, η μείωση είναι μεγαλύτερη σε πολλές δημοτικές ενότητες, από τις οποίες οι κάτοικοι φεύγουν προτιμώντας την πόλη λόγω της έλλειψης επαγγελματικής αποκατάστασης.
Και στη δυτική Αρκαδία η κατάσταση χειροτέρεψε τα τελευταία χρόνια. «Μετά το κλείσιμο των εργοστασίων της ΔΕΗ, έφυγαν περίπου 4.000 άνθρωποι. Η περιοχή ερημοποιείται», λέει ο δήμαρχος Μεγαλόπολης, Κωνσταντίνος Μιχόπουλος.
Η περιφέρεια, ισχυρίζεται, δεν τους στηρίζει, δεν δημιουργούνται νέες θέσεις εργασίας. Ισως όμως θα βοηθήσει η ομογένεια. Ο δήμος, σε συνδυασμό με ορισμένους ομογενείς από τις ΗΠΑ με ρίζες από την περιοχή, θέλει να δημιουργήσει ένα φορέα που θα στηρίζει οικονομικά νέα ζευγάρια που θέλουν να κάνουν οικογένεια στον τόπο, αλλά και γεωργούς και κτηνοτρόφους, για να τους δώσουν κίνητρο να μείνουν.
Αν δεις στο καφενείο κόσμο, θα είναι από κηδεία-7
Για να επιβιώσουν τα χωριά της Αρκαδίας χρειάζονται «νέο αίμα». Στην Καρύταινα, οι κάτοικοι ανησυχούν για το μέλλον του χωριού, όπου ζουν κατά βάσιν ηλικιωμένοι. [ΣΩΚΡΑΤΗΣ ΜΠΑΛΤΑΓΙΑΝΝΗΣ]
Αν δεις στο καφενείο κόσμο, θα είναι από κηδεία-8
Το δημοτικό σχολείο παραμένει ανοιχτό, στο οποίο ωστόσο φοιτούν μόνο δύο μαθητές από κοντινά χωριά. [ΣΩΚΡΑΤΗΣ ΜΠΑΛΤΑΓΙΑΝΝΗΣ]
Πέρα από τα σχολεία της Μεγαλόπολης, το μοναδικό χωριό του δήμου στο οποίο ακόμη λειτουργεί σχολείο είναι η Καρύταινα. Πέρυσι, στο ιστορικό δημοτικό της πήγαιναν οκτώ παιδιά. Φέτος έχουν μείνει δύο. Δεν είναι ότι δεν υπάρχουν καθόλου παιδιά στα γύρω χωριά – απλώς οι περισσότεροι γονείς προτιμούν να τα στέλνουν στη Μεγαλόπολη, όπως και οι περισσότεροι γονείς από τη Δημοτική Ενότητα Σκιρίτιδας προτιμούν να στέλνουν τα παιδιά τους στην Τρίπολη αντί για τη Βλαχοκερασιά.
Η 42χρονη Κωνσταντίνα Ταγκαλάκη διατηρεί μαζί με την αδελφή της, Ιωάννα, το εστιατόριο «Αρκτος» στην Καρύταινα. Αλλά κι οι δύο ζουν στη Μεγαλόπολη. Η κωμόπολη, σε αντίθεση με το χωριό, έχει δραστηριότητες για τα παιδιά, μπορούν εκεί να κάνουν Αγγλικά, Γαλλικά, αθλήματα, τονίζει. Δεν έχει νόημα να μένουν στην Καρύταινα. «Κάποτε η Καρύταινα είχε πάνω από 1.000 κατοίκους», λέει στην «Κ» ο 90χρονος Διονύσης Ματσίγγας, «τώρα είμαστε γύρω στους 80 οι μόνιμοι».
Σε αντίθεση όμως με άλλα μέρη της Αρκαδίας, εδώ υπάρχει τουρισμός – έστω τα Σαββατοκύριακα και τις γιορτές. «Ανησυχώ για το μέλλον του χωριού γιατί οι περισσότεροι κάτοικοι είναι ηλικιωμένοι, αλλά έχουν επιστρέψει και κάποιοι νεότεροι που ασχολούνται με την εστίαση και τον τουρισμό. Κατά τα άλλα, δεν υπάρχει επαγγελματική αποκατάσταση εδώ», συμπληρώνει η κ. Ταγκαλάκη.
Ποδοσφαιριστής ή μπαρμπέρης
Στο σχολείο οι μαθητές κάνουν διάλειμμα. Παίζουν ποδόσφαιρο οι δυο τους στην αυλή, χωρίς να ανταλλάσσουν κουβέντα. Στην τάξη τους κάθε μήνας είναι γραμμένος σε χρωματιστά χαρτόνια. «Τα έφτιαξαν άλλα παιδιά, όταν ήταν εδώ», λένε στην «Κ». Δεν τους προβληματίζει όμως που είναι οι δυο τους στο σχολείο – «μαθαίνουμε πιο πολύ εμείς», αναφέρει ο 11χρονος Παρασκευάς.
Αν δεις στο καφενείο κόσμο, θα είναι από κηδεία-9
Ο Λάμπρος Αντωνόπουλος και ο κοινοτάρχης Χρήστος Βελισσάρης ποζάρουν στο κτίριο όπου πήγαν δημοτικό. Τώρα έχει γίνει μουσείο. [ΣΩΚΡΑΤΗΣ ΜΠΑΛΤΑΓΙΑΝΝΗΣ]
Οταν μεγαλώσει, θέλει να γίνει ποδοσφαιριστής. «Ή μπαρμπέρης!», τονίζει. Ο συνομήλικός του, Κώστας, ονειρεύεται να γίνει «μάστορας αυτοκινήτων» ή σερβιτόρος. Ο ένας μένει στο Κοτύλιο κι ο άλλος στα Καλυβάκια, δύο κοντινά χωριά. Μαζί με τα αδέλφια τους είναι τα μόνα παιδιά που μεγαλώνουν εκεί. Αλλά δεν ονειρεύονται να φύγουν. Τουλάχιστον τώρα, που είναι ακόμη μικροί, δηλώνουν ότι θέλουν να μείνουν στο χωριό.
Δεν είναι μόνο τα δικά τους λόγια που δημιουργούν ελπίδα για μια αντιστροφή της ερημοποίησης των χωριών της Αρκαδίας. Η Δήμητρα, μητέρα της Βίκυς Τσιαμαρδά, από την Κάτω Ασέα, μεγάλωσε στην Αμερική. Η δική της μητέρα, Βίκυ, είναι Ιταλίδα – ο πατέρας της είχε καταγωγή από την Ασέα. Οταν η Δήμητρα ερχόταν τα καλοκαίρια στο χωριό για να δει τον παππού και τη γιαγιά της, γνώρισε τον μέλλοντα σύζυγό της, για τον οποίο αργότερα μετακόμισε στην Αρκαδία.
Για τη μητέρα της είναι πιο δύσκολα τα πράγματα. Ζει 18 χρόνια στο χωριό, από όταν έχασε τον σύζυγό της, αλλά ακόμη δεν το έχει συνηθίσει – «είναι η μέρα με τη νύχτα», εξηγεί. Ομως βρίσκεται εδώ όλη η οικογένειά της. Τι να έκανε μόνη της στη Φλόριντα; Χάρη στον έρωτα της κόρης της βλέπει τα εγγόνια και τα δισέγγονά της να μεγαλώνουν στο χωριό.
Δεν της λείπει της Δήμητρας η Σαρασότα, η παραθαλάσσια πόλη όπου έζησε τα πρώτα χρόνια της ζωής της. Εχει να πάει στις ΗΠΑ 14 χρόνια, κι αν και ζει στην Ελλάδα ένα τέταρτο του αιώνα, στα ελληνικά της διακρίνεται ακόμη η αμερικανική προφορά. «Εχουμε δυσκολίες εδώ, αλλά δεν υπάρχει πουθενά σαν την Ελλάδα».
Στην Κερασιά, οι κάτοικοι μας δείχνουν ένα άρθρο από το καλοκαιρινό τεύχος της τοπικής εφημερίδας, «Η Φωνή της Βλαχοκερασιάς». Ο τίτλος: «Να μη χάνει η Ελλάδα τα παιδιά της». Αυτή είναι η ουσία, λένε. «Από αυτή την περιοχή ήταν οι Σκιρίτες, οι ειδικές δυνάμεις των αρχαίων Σπαρτιατών», αναφέρει ο Χρήστος Βελισσάρης – δεν μπορούν να αφήσουν λοιπόν αυτό το μέρος να πεθάνει. «Εμείς που μένουμε», λέει στην «Κ», «θα το κρατήσουμε ζωντανό όσο μπορούμε».
Πηγη kathimerini
.jpg)
.jpg)
